Ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να αποχωρεί από τις περιοχές της Χειμάρρας, των Αγίων Σαράντα και του Αργυροκάστρου… Η υπογραφή του Πρωτοκόλλου τ...
Η υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Φλωρεντίας τον Δεκέμβριο του 1913, καθώς και η επίσημη Διακοίνωση των Μεγάλων Δυνάμεων της 13ης Φεβρουαρίου 1914 που καλούσε την Ελλάδα να εκκενώσει την περιοχή, προκάλεσαν κύμα εθνικής αγανάκτησης όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά κυρίως στον ίδιο τον πληθυσμό της Βορείου Ηπείρου.
Η γη αυτή, η οποία είχε απελευθερωθεί με βαρύ τίμημα αίματος μόλις έναν χρόνο νωρίτερα, κινδύνευε τώρα να περάσει εκ νέου υπό ξένη κυριαρχία — κυριαρχία επηρεαζόμενη άμεσα από ανταγωνιστικές προς την Ελλάδα δυνάμεις, όπως η Ιταλία και η Αυστροουγγαρία.
Η απόφαση να χρησιμοποιηθεί η γλώσσα ως το μοναδικό κριτήριο οριοθέτησης των συνόρων, παραγνωρίζοντας την ιστορική συνείδηση, την εκκλησιαστική υπαγωγή και το βαθιά ριζωμένο ορθόδοξο φρόνημα των κατοίκων, θεωρήθηκε από τις τοπικές ελληνικές κοινότητες πράξη αδικίας και εγκατάλειψης. Οι κοινότητες αυτές, που επί αιώνες διατηρούσαν τη γλώσσα και την ταυτότητά τους μέσω σχολείων και Εκκλησίας — συχνά με δικά τους έξοδα και θυσίες — ένιωθαν ότι η νίκη των Βαλκανικών Πολέμων ακυρώθηκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η αυθόρμητη αντίδραση: Η ανακήρυξη της Αυτονόμου Ηπείρου
Καθώς ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να αποχωρεί από τις περιοχές της Χειμάρρας, των Αγίων Σαράντα και του Αργυροκάστρου, το κενό εξουσίας καλύφθηκε άμεσα από τους ίδιους τους Βορειοηπειρώτες.
Αρνήθηκαν να δεχτούν την εγκατάσταση αλβανικών δυνάμεων, τις οποίες θεωρούσαν ότι αντιπροσώπευαν τα συμφέροντα των πρώην Οθωμανών αξιωματούχων και των Μεγάλων Δυνάμεων.
Στις 28 Φεβρουαρίου 1914, στο Αργυρόκαστρο, ανακηρύχθηκε η Αυτόνομη Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου. Η πράξη αυτή δεν ήταν επαναστατικό κίνημα ενάντια στο ελληνικό κράτος, αλλά έκκληση για αυτοδιάθεση και αντίσταση στην απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων.
Επικεφαλής της Προσωρινής Κυβερνήσεως τέθηκε ο έμπειρος πολιτικός και διπλωμάτης Γεώργιος Χρηστάκης-Ζωγράφος, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, καταγόμενος από το Κεράσοβο της περιοχής.
Το σύνθημα «Ένωσις ή Θάνατος» φανέρωνε ξεκάθαρα ότι ο απώτερος στόχος ήταν η ένωση με την Ελλάδα και όχι απλώς η αυτονομία.
Οργάνωση δυνάμεων και στρατιωτική αντίσταση
Η Προσωρινή Κυβέρνηση οργάνωσε άμεσα ένοπλες δυνάμεις αποτελούμενες από εθελοντές, πρώην αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού και ντόπιους κατοίκους.
Ο Σπύρος Σπυρομήλιος, ηρωική μορφή της Χειμάρρας, ανέλαβε την ηγεσία της περιοχής του. Ο Ιερός Λόχος — σώμα εθελοντών φοιτητών και διανοουμένων από την Ελλάδα — έσπευσε επίσης να ενισχύσει τον αγώνα.
.png)
Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν ήταν σφοδρές. Οι Βορειοηπειρωτικές δυνάμεις ήρθαν αντιμέτωπες τόσο με αλβανικές μονάδες όσο και με Ολλανδούς αξιωματικούς που είχαν αναλάβει, κατόπιν εντολής των Μεγάλων Δυνάμεων, την οργάνωση της αλβανικής χωροφυλακής.
Πάνοπλο τμήμα γυναικών του Ιερού Λόχου, έτοιμο να πολεμήσει για την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα κατά την Εξέγερση της Κορυτσάς (19-23 Μαρτίου 1914) που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Βορειοηπειρωτικού Αγώνα, λίγες ημέρες μετά την παράδοση της πόλης στη χωροφυλακή του… pic.twitter.com/oy982AqGsq
— Μολών Λαβέ (@wwwmolwnlavecom) February 27, 2024
Ξεχώρισαν οι μάχες σε Κεράσοβο, Τεπελένι και η υπεράσπιση του Αργυροκάστρου.Ο Ιερός Λόχος Κορυτσας στον λόφο του Αγίου Αθανασίου, κοντά στην Κορυτσά pic.twitter.com/JM37a7YLDK
— Μολών Λαβέ (@wwwmolwnlavecom) September 5, 2024
Η επιμονή των Βορειοηπειρωτών και οι στρατιωτικές τους επιτυχίες, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ευρωπαϊκή αποδοκιμασία για την εγκατάλειψη ελληνικών πληθυσμών, υποχρέωσαν τις Μεγάλες Δυνάμεις να αναθεωρήσουν.
Η προσωρινή δικαίωση: Το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας (Μάιος 1914)
Οι διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν οδήγησαν στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, με το οποίο αναγνωριζόταν η πλήρης αυτονομία των επαρχιών Αργυροκάστρου και Κορυτσάς εντός του αλβανικού κράτους.
Το Πρωτόκολλο προέβλεπε:
-
Διορισμό Ορθόδοξων αξιωματούχων
-
Αναγνώριση της ελληνικής γλώσσας ως επίσημης
-
Δικαίωμα λειτουργίας ελληνικών σχολείων
-
Οργάνωση ντόπιας χωροφυλακής
Η συμφωνία θεωρήθηκε μερική δικαίωση, καθώς προστάτευε τα βασικά δικαιώματα του ελληνικού πληθυσμού.
Ωστόσο, η έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, λίγους μήνες αργότερα, ανέτρεψε την εύθραυστη ισορροπία. Η περιοχή πέρασε διαδοχικά υπό έλεγχο ελληνικών, ιταλικών, γαλλικών και, τελικά, αλβανικών δυνάμεων, ως τη νέα οριοθέτηση συνόρων — για άλλη μια φορά εις βάρος του τοπικού ελληνικού στοιχείου.
Ένα σπάνιο βίντεο ΘΗΣΑΥΡΟΣ του 1913
— Μολών Λαβέ (@wwwmolwnlavecom) July 4, 2024
Κορυτσά και Πρεμετή
Βόρεια Ήπειρο 3 Μαρτίου 1913
Η υποδοχή του διαδόχου Γεώργιου από τον Ελληνισμό της Β. Ηπείρου!!
Τελέστηκε Θεία Λειτουργία στη Μητρόπολη Κορυτσάς από τον Μητροπολίτη Γερμανό ενώ ακολουθησε σχολική και στρατιωτική παρέλαση.… pic.twitter.com/CozmsL92mh
COMMENTS