Η αρχαία Σπάρτη ταυτίζεται με την πειθαρχία, την ανθεκτικότητα και την πολεμική αρετή. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι και η διατροφή της αντανα...
Οι Αθηναίοι, γνωστοί για την πιο εκλεπτυσμένη γαστρονομική τους κουλτούρα, θεωρούσαν το σπαρτιατικό πιάτο αποκρουστικό. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που αστειεύονταν με τη λιτότητα της ζωής στη Λακωνία. Ένας Συβαρίτης είχε πει ειρωνικά πως «μόνο οι πιο γενναίοι άνδρες θα άντεχαν να ζουν έτσι, αφού κάθε λογικός θα προτιμούσε να πεθάνει παρά να τρέφεται με τέτοιο φαγητό».
Ο μέλας ζωμός παρασκευαζόταν από χοιρινό κρέας, αίμα, αλάτι και ξίδι, ενώ κάποιες φορές συνοδευόταν από τυρί, σύκα ή ψάρι. Ο Αιλιανός, συγγραφέας των πρώτων μεταχριστιανικών αιώνων, σημειώνει ότι οι Σπαρτιάτες μάγειρες δεν είχαν το δικαίωμα να ετοιμάζουν οτιδήποτε άλλο πέρα από κρέας, γεγονός που δείχνει πόσο περιορισμένη και αυστηρή ήταν η διατροφή τους.
Το πιάτο αυτό σερβιριζόταν καθημερινά στα συσσίτια, όπου όλοι – από τον βασιλιά μέχρι τον απλό στρατιώτη – έτρωγαν ακριβώς το ίδιο. Για τους Σπαρτιάτες δεν ήταν απλώς τροφή, αλλά ένα μέσο εκπαίδευσης στη λιτότητα και υπενθύμιση ότι το φαγητό δεν προοριζόταν για απόλαυση, αλλά για την ενίσχυση του σώματος και του πνεύματος.
Οι ξένοι, ωστόσο, το έβλεπαν εντελώς διαφορετικά. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ένας επισκέπτης, αφού το δοκίμασε, είπε σαρκαστικά: «Τώρα καταλαβαίνω γιατί οι Σπαρτιάτες δεν τρέμουν τον θάνατο· είναι προτιμότερο να πεθάνει κανείς παρά να συνεχίσει να τρώει αυτόν τον ζωμό».
Σήμερα, ο μέλας ζωμός έχει μείνει περισσότερο ως ιστορικός θρύλος παρά ως πραγματική συνταγή. Αν και κάποιοι γαστρονόμοι προσπάθησαν να τον αναπαράγουν, δύσκολα θα συναντήσει κανείς το πιάτο αυτό σε ένα σύγχρονο τραπέζι. Παρά τη φήμη του, εξακολουθεί να συμβολίζει τη σκληρή και ασκητική καθημερινότητα μιας από τις πιο πειθαρχημένες κοινωνίες της αρχαιότητας.
COMMENTS